Tüp Bebekte Tedavisinde Yumurtalık Kapasite Yumurtalık Rezervi Düşüklüğü

Tüp bebek tedavisinde kötü yanıt veren yumurtalık nedir?

Tüp bebek tedavisi esnasında yumurta geliştirme döneminde, verilen hormon ilaçlarına yeterli cevap alınamaması durumuna denir. Tüp bebek tedavisinde gebelik elde edilebilmek için yeterli sayıda ve iyi kalitede yumurta olması gerekir.

Yumurtalıklarda verilen ilaçlara yeterince yanıt alınamaması, istenilen sayıda follikül gelişmemesi ve az sayıda yumurta elde edilmesi durumu, kötü yumurtalık cevabının en sık izlenen halidir.

Bu duruma genellikle ileri anne adayı yaşı durumunda ve de erken menopoz riski taşıyan hastalarda sıklıkla rastlanılmaktadır. 40 yaş üstü anne adaylarının tedavilerinde gebelik şansını artırmak için ilave tedavi teknikleri uygulamak gerebilmektedir.

Yumurtalıklarda tedaviye cevap beklenilenden az ise ne yapmak gerekir?

• 40’ lı yaşlarla birlikte yumurtalıklarda ciddi kapasite düşüşü olduğu gibi yumurta kalitesinde de belirgin azalma olur. Genç yaşlarda ise hem yumurtalık kapasitesi, hem de yumurta kalitesi genellikle daha yüksektir.
• Erken yaşlarda- hamilelik gayet basit bir şekilde kendiliğinden oluşabilirken, yaşın ilerlemesi ile beraber hamileliğin elde edilmesini daha da zorlaşmaktadır. 45 yaş ve üzeri birçok kadında, bu sebepten dolayı hamileliği elde edebilmek neredeyse imkansızdır.
• Yumurtalık kapasitesi çok düşük olan hastalarda tedavide daha iyi yanıt alabilmek için antioksidan ilaçlar, vitaminler, vücudun temel yapıtaşlarını içeren tıbbi ürünlerle destekleyici tedaviye yaklaşık 3 ay önceden başlanabilir.

Yumurtalık kapasitesinde ki (Yumurtalık Rezervi) azalma sebepleri nelerdir?

Düşük yumurtalık rezervini değerlendirme de transvajinal ultrasonografi muayenesi, FSH ve AMH testleri kullanılmaktadır.

Yumurtalık kapasite düşüklüğü sebepleri:

• En sık neden, kadın yaşının ilerlemiş olmasıdır.
• Genetik olarak doğduğundan itibaren az yumurta sayısı ile doğan anne adayları,
• Gençlik ya da erişkinlik döneminde anne adayının her hangi bir kanser sebebi ile radyoterapi ve kemoterapi alması durumunda yumurtalık kapasitesinde belirgin azalma olabilmektedir. Bu tür olumsuz durumlarla karşılaşıldığında, kemoterapi ya da radyoterapi gibi tedavilerden önce kadından yumurtaların toplanıp dondurulması, tüp bebekteki şu anki, teknoloji ile mümkündür. Bazen yumurtalık dokusu da dondurulabilmektedir. Daha sonra hastanın kanser tedavileri bittiğinde, evlendiğinde, donmuş yumurtaları çocuk isteği halinde tüp bebek tedavisi için kullanılabilmektedir.
• Yumurtalıklardan sık sık kist oluşması da yumurtalık kapasitesini olumsuz etkileyen bir durumdur. Halk arasında çikolata kisti olarak bilinen endometrioma durumları ve endometriomaya bağlı geçirilen cerrahi operasyonlar, bir diğer yumurtalık kapasite düşüş nedenidir. Endometrioma durumunda ameliyat gerekiyorsa ameliyatın laparoskopik cerrahi teknik ile ve tecrübeli bir cerrah tarafında yapılması uygun olur. Operasyonu en az zarar ile atlatılması gerekmektedir.
• Daha önce yumurtalıklardan cerrahi operasyon geçilirmiş olması. Yumurtalık kist cerrahileri genellikle yumurtalık rezervinin azalmasına neden olmaktadır. Özellikle çikolata kisti alınması yumurtalık kapasitesini oldukça azaltır.
• Sigara kullanımı, üreme sistemine zarar vererek yumurtalık rezervinin azalmasına sebep olabilir.

Yumurtalıklarda ki kapasite  azalmasının belirtileri nelerdir?

Normal bir bayanda 28-35 günlük periyotlarla adet olmaktadır. Yumurtalık kapasitesi düşük olan hastalar genellikle daha sık aralıklarla adet olurlar. Ortalama 28-30 günde bir adet olan hasta 15-21 gün aralıklarla adet olmaya başlar. Bazı bayanlarda kapasite düşüşü kendisini adetlerde gecikme ile gösterir. Fakat genellikle adet kanama miktarında büyük değişiklikler olmaz.

Özellikle ileri yaşlarda elde edilen gebeliklerde yumurta kalitesi düşüklüğü nedeni ile embriyo kalitesinde de ciddi azalma görülmektedir. İleri yaş gebeliklerinde, buna tüp bebek tedavisi ile elde edilen gebelikler de dahil olmak üzere düşük olasılığı daha yüksektir. Bunun en temel sebebi kromozomal bozukluğu olan embriyoların ilerleyen anne yaşı ile birlikte artmasından kaynaklanmaktadır.

Yumurtalık kapasite düşüklüğü önceden fark edilebilir mi?

1. Daha önceden yumurtalıklarla ilgili cerrahi müdahale geçiren hastalar,
2. Ailesinde erken menopoz öyküsü olan hastalar,
3. Adetli iken yapılan hormon testlerinde belirgin FSH hormon yüksekliği saptanan hastalar,
4. Daha sık aralıklarla adet olan hastalar,
5. Ateş basmaları, uykusuzluk ve sinirlilik gibi şikayetleri olan hastalar,
6. Daha uzun aralıklarla adet olan hastalar, yumurtalık kapasite düşüklüğü açısından riski yüksek olan hastalardır.