Tüp Bebek Tedavisinde Yumurta Toplama İşlemi

Yumurta Geliştirme ve Yumurta Toplama İşlemi Nasıl Olur?

Yumurta geliştirme işlemi (Yumurtalıkların ilaçlarla uyarılması) çoğu zaman adetin 2-3 . günü başlanan ve yaklaşık 8-12 gün kadar süren bir dönemdir. Genellikle Yumurtalıklarda folliküllerin (İçinde yumurta gelişen ve içi sıvı dolu kesecikler) hedeflenen büyüklüğe (Yaklaşık 18 mm) ulaşmasından sonra, uygun dozda çatlatma iğnesi yapılır ve 34 – 36 saat kadar sonra yumurta toplama aşamasına geçilir. Yumurta toplama işlemi vajinal ultrasonografi eşliğinde, çoğu zaman kısa süreli anestezi verilerek yapılmaktadır. Vajinal ultrasonografi ile her bir follikülün içerisine girilerek özel aspiratör yardımıyla follikül sıvısının emilmesi (Aspire edilmesi) ile yapılır. Alınan sıvı embriyoloji laboratuvarında, embriyolog tarafından mikroskop altında incelenerek yumurtalar ayrıştırılır. Eğer follikülden yumurta elde edilememiş ise özel bir sıvı verilerek follikül boşluğu yıkanır ve içerisinde aspire edilememiş yumurta varsa alınmaya çalışılır. Bu yöntemle tüm folliküller boşaltılana kadar işleme devam edilir. Her iki yumurtalığın aspire edilmesi yaklaşık olarak 15 – 20 dakika kadar sürebilir. Bu işlemlerin sonrasında ise anne adayı ameliyathaneden çıkarılıp odasına alınır ve burada bir süre istirahat etmesi sağlanır.

Yumurta toplama işlemi lokal anestezi ya da genel anestezi ile yapılabilmektedir. Bazı hastalar lokal anesteziyi tolere edemeyebilirler. Lokal anesteziyi tolere edemeyen ya da yumurtalıkların ve folliküllerin özel durumu sebebi ile işlemin teknik açıdan zor olacağı öngörülen durumlarda genel anestezi de tercih edilebilir.

Bazı durumlarda ise follikül sayısı fazla olsa da işlem sonrasında yumurta hücresi bulunamayabilir. Boş Follikül Sendromu adı ile verilen bu durumun en önemli sebeplerinden bir tanesi hastanın çatlatma iğnesini zamanında  ya da uygun bir şekilde yapmamasından kaynaklanabilir. Bu gibi yumurtalıklarda çok follikül gelişimine rağmen yumurta elde edilemeyen durumlarda yumurtalıklardan bir tanesinde toplama işlemi yapılmaz, hastaya tekrar çatlatma iğnesi yapılarak 24-36 saat sonra OPU işlemini toplama işlemi uygulanmamış yumurtalıkta tekrar etmek gerekebilir.

OPU işlemi sonrasında toplanan yumurtalar, kültür sıvısının içerisine yerleştirilip inkübatöre kaldırılır. İnkübatör, sıcaklığı 37 derece ve karbondioksit seyrini de % 5 – 6 seviyelerinde sabit tutmaya yarar. Olgunlaşmış olan yumurta hücreleri 4 – 6 saat kadar sonra döllenme için hazır hale gelir ve genellikle mikroenjeksiyon işlemi uygulanır. 

Baba adayından Meni Örneği Alınması:

Anne adayına çatlatma iğnesi uygulanmasından önce baba adayı, yumurta toplama günü 3 – 5 günü aşmayacak şekilde cinsel perhiz yapması gerekmektedir.

Yumurta toplama günü geldiğinde baba adayı, genellikle sabah  09.00 – 10.00 saatleri arasında sperm numune verme odasında, mastürbasyon yöntemi ile elde ettiği meni örneğini kimlik kartını da göstererek laboratuvara teslim eder. Tüp bebek merkezi sperm numune verme odasında örnek veremeyen baba adayları, evde meni örneği verip laboratuvar tarafından verilen özel bir numune kabı içinde, vücut ısısında koruyarak ve ışığa maruz bırakmadan meni örneğini laboratuvara teslim edebilir. Teslim süresi 1 saati geçmemelidir. Eğer bu süre bir saati aşarsa; baba adayının tekrar meni örneği vermesi gerekebilir. Sperm örneğinin teslim edilmesinden sonra erkek yaklaşık olarak bir saat sonuçları beklemelidir. Bekleme sebebi, nadir de olsa ikinci bir kez sperm örneği alınması gerekebilir.

Meni örneğinde hiç sperm hücresi bulunamaması durumunda cerrahi yöntemle (TESE, Mikrotese) sperm hücresi elde etme gerekliliği olabilir.

Mikrotese işleminde mikroskop yardımıyla mikrocerrahi yöntemlerle sperm hücresi aranır. Sperm elde edilme ihtimalleri de hastalarla tedavi sürecinin başında istenirse ayrıntılı şekilde de tartışılır. Ayrıca, bu konudaki tüm işlemlerin de alanında uzman kişilerce gerçekleştirilmesi de sağlanır. 

Yumurta Toplama İşlemi Sonrası nelere dikkat edilmelidir?

• Yaklaşık bir saatlik istirahat sonrasında, anne adayı klinikten ayrılıp, bir gün süreyle evinde istirahat etmelidir.
• Bir gün süre ile araç kullanmamak ve işe dönmemek uygun olur.
• Kişinin kendisini zorlayıcı hareketlerden kaçınması gerekir.
• Anestezi etkisi geçtikten sonra, yeme içme konusunda her hangi bir kısıtlama yoktur. Anne adayı işlem sonrası tedavi başarısının olumsuz etkilememesi için alkol ve sigara kullanmamalıdır.
• Bir gün sonra ayakta duş almakta herhangi bir sakınca yoktur.
• Cinsel ilişki olmamalıdır.
• Parasetomol (Minoset, parol tablet) ve türevi ağrı kesici ilaçların kullanımı eğer anne adayının bu ilaca allerjisi yoksa gerektiğinde kulanılabilir.
• Crinone Jel, Progestan iğne ya da kapsül kullanımı da yumurta toplama işlemi gününde başlanır.

 Bu ilaçların kullanımı tedavi hemşiresi tarafında detaylı bir şekilde anne adayına anlatılır ve yazılı doküman halinde verilir. Genellikle crinone jel ya da progesteron kapsül kullanımı 10-12. haftaya kadar devam edilir. Tedavinizi düzenleyen hekim uygun gördüğünde progesteron kulanım süresi uzatılabilir.

Yumurta toplama işleminden sonra bazı özel durumlara dikkat edilmeli ve gerektiğinde tedavinizi düzenleyen hekim ile bağlantıya geçmeniz gerekebilmektedir;

• 38 C’nin üzerinde yüksek ateş
• Aşırı miktarda vajinal kanama ( Hafif oranda kanama olması normaldir )
• Oldukça şiddetli ve sürekli, kesilmeyen karın ve kasık ağrısı ( İşlem sonrası hafif bir ağrı olabilmektedir)
• Yumurta toplama işlemini takip eden birkaç günde hızlı bir şekilde kilo alınması,
• Tüm bu işlemlerden sonra 8 – 10 saat kadar bir süre geçmesine karşın, artan kasık ağrı ile birlikte idrar yapamama durumu olduğunda